khodshenasi

به نظر مولانا هيچ علمى شريف‌تر از علم خودشناسى نيست. مولانا معتقد است كه بشر، يك گره‌ى اصلى دارد كه اگر آن را بگشايد به نيكبختى مى‌رسد و آن، گره‌ى خويشتن خويش است.

صد هزاران فضل داند از علوم

جانِ خود را مى نداند آن ظَلوم

داند او خاصيت هر جوهرى

در بيان جوهر خود چون خَرى

قيمت هر كاله مى‌دانى كه چيست

قيمتِ خود را ندانى، احمقى‌ست

)دفتر سوم، 52 و 9-2648)

گفت با درويش، روزى يك خسى

كه تو را اينجا نمى‌داند كسى

گفت او: گر مى‌نداند عامى‌ام

خويش را من نيك، مى‌دانم كى‌ام

واى اگر بر عكس بودى درد و ريش

او بُدى بيناىِ من، من كورِ خويش

)دفتر ششم، 3-4331)

من كسى در ناكسى دريافتم

پس كسى در ناكسى در بافتم

)دفتر اول، 1735)